Het ‘Oorlogsdagboek van de minderjarige boerenzoon Louis Boghe’ is het persoonlijk verhaal van een jonge boerenzoon uit Bierbeek die krijgsgevangen genomen wordt. Zijn relaas is confronterend en ontwapenend eerlijk. Ik ontcijferde zijn handgeschreven dagboek en maakte er in opdracht van zijn zoon Willy Boghe een vlotte getuigenis van. In een reeks fragmenten lees je op deze site hoe Louis de start van de Tweede Wereldoorlog en zijn krijgsgevangenschap in Duitsland beleefde.

BOMBARDEMENT VAN LEUVEN

‘Het gebrek aan eten, de hitte en het gepieker over thuis bezorgden me in de namiddag hevige hoofdpijn. Ja, ik dacht veel aan thuis. ..Ik dacht aan Emma, die in Leuven werkte bij de Familie CLAES en hoopte dat ze niet in het berucht bombardement van Leuven was gebleven. Heel wat soldaten vertelden dat er nog nooit een stad zo verwoest was geweest als Leuven. Zelfs de Duitsers beweerden dat Leuven met de grond gelijk gemaakt was.

In Bierbeek dacht iedereen op 9 juni wellicht ook aan mij, het was kermis. In Duitsland liep ik er ongewassen en ongeschoren bij, het water was schaars. Ik sliep die zondag bijzonder vast maar droomde net als de vorige nachten van thuis.

KNIPBEURT

20 juni: Rond 10 u. kwamen de Duitsers 200 man uit onze tent halen, hun haren werden geknipt. Mijn haar was tijdens de oorlog al eens onder handen genomen, maar ook ik moest naar de knipbeurt. Niets aan te doen. We werden overal geschoren, op de rug, de borst, onder de armen en tussen de benen. Daarna kregen we een stortbad en een handvol ontsmettingsvloeistof om ons te beschermen tegen ongedierte en ziekten. Het stortbad deed wel deugd na zoveel dagen ongewassen rondlopen. Nadeel was wel dat het wassen gebeurde in een waszaal met wel 25 man, allemaal in onze blote flikker. Ook enkele broeders, kandidaat pastoors moesten volgen.

BEESTMENS

Meteen na de douche brachten ze ons naar een andere zaal waar we moesten zitten en staan met wel honderd samen, tot we droog waren. Een handdoek kregen we niet. Er stond ook een beest van een Duits, een beestmens die de hele tijd schreeuwde dat het sneller moest gaan. Gewapend met een lange lat, een soort panlat maar dan dunner, sloeg hij op uw billen of benen of waar hij maar kon. Het leek alsof hij met een knuppel tussen de zwijnen bezig was. Als hij zag dat het u niet aanstond, zwaaide hij nog eens extra uit.

Onze kleren werden tijdens ons bad, onder hoge temperatuur in een oven ontsmet. Achteraf moest ik wel toegeven dat het bad en de ontsmetting deugd hadden gedaan. Ons gezicht was verschillende dagen niet gewassen geweest en het was weken geleden dat ons lichaam zeep had gezien. Het was dan ook nog eens heel warm en stoffig geweest. We verloren al ons vuil in de vorm van kleine schelpjes. Maar wat zagen we er na het bad uiteindelijk lelijk uit, sterk vermagerd en allemaal kletskop.

De volgende dag, op 21 juni moesten we een foto laten nemen van ons hoofd terwijl we een lei met ons gevangenisnummer vasthielden. De foto’s werden in ons dossier geplakt. Dat dossier was vanaf dan ons paspoort of onze identiteitskaart….. Onbegrijpelijk dat dit allemaal moest gebeuren als we dan toch terug naar België mochten. Het was vrijdag en ik dacht aan de smakelijke koeken die Moeder thuis elke vrijdag meebracht. Ongelooflijk hoeveel honger ik al had gehad.

 

VOOR 1 BROOD

…Waar we vroeger nog makkelijk suikerplantjes vonden om in fijne stukjes in onze soep te doen was dat nu vrijwel onmogelijk geworden. Er was niks meer te vinden. De rokers kregen het extra lastig. Sommigen verkochten hun trouwring om aan wat tabak te raken, anderen vochten om een eindje van een sigaret van een rokende Duitse wachter.

Ik van mijn kant had al een paar leren handschoenen verkocht aan een Pool, voor 1 brood. Zo was ik enkele dagen gered. Ik kon op 30 juni ook een kaartje schrijven naar mijn dierbare ouders, mijn zussen en mijn broer. Ik wenste vurig dat ze het in goede gezondheid zouden ontvangen en dat ik vlug een antwoord van hen terug zou krijgen. Zo eindigde voor mij de achtste zondag van de oorlog.

ALS HARINGEN IN EEN DOOS

Waar we ervoor met 300 man in de tent lagen, was dat nu 500. We moesten op een rij gaan staan om dan samen te gaan liggen, als haringen in een doos. Wie het ongeluk had dat hij ’s nachts moest opstaan, was meteen zijn plaats kwijt. Hij moest zich op de benen en voeten van de anderen leggen. Iedereen sliep verplicht op zijn zij, op de rug was onmogelijk. Wou je van schouder veranderen dan veranderde best de hele rij mee…

Dinsdag 9 juli werden we om half 5 gewekt en om 5 u. stonden we klaar om te vertrekken. We werden een aantal malen geteld en onder begeleiding van zwaar bewapende Duitse soldaten, na een uur marcheren, naar een station gebracht. Hetzelfde station waar we eerder waren toegekomen. Waar we nu naar toe moesten, wisten we niet. We waren in totaal met een aantal honderden, waarvan nog 5 man uit Bierbeek. Mijn beste makker Paredis had ik moeten achterlaten in het kamp, samen met nog enkele andere makkers. Ik moest kiezen tussen hem en de mannen van Bierbeek. Ik kon wel wenen van verdriet. Ook hij was intens droevig. We hadden samen zoveel plezier, ellende, honger en schrik doorstaan tijdens de mobilisatie, de oorlog en het kamp….

In het station werden we in beestenwagons gestopt. Nu niet met 50 maar met 30 man. Een beetje stro in de wagon deed dienst als rustbed. Onze reis verliep eentonig, we werden vaak op een zijspoor gezet om een andere trein door te laten. Wat een geluk dat we met de mannen van Bierbeek nog samen waren.’

De tweede druk van het boek is te koop bij Standaard Boekhandel: ‘Louis Boghe, Oorlogsdagboek van een minderjarige boerenzoon’. (16,50 EUR – opbrengst goed doel Lions)