Bijdrage verschenen op Thisishowweread.be

De Nobelprijs literatuur. Zelden zo’n jaar meegemaakt dat de prijs zoveel aandacht kreeg. En het stopt niet. Dylan weigert resoluut om het Nobelprijscomité te woord te staan. Zal hij als mystery guest tijdens de uitreiking opduiken?

Tussenschotten en heilige huisjes zijn er om afgebroken te worden. Ik vind het perfect dat de Nobelprijs Literatuur naar een singersongwriter kan gaan. Het woord zegt het zelf, het gaat om een writer. Maar ramp o ramp, ik ben geen fan van Dylan. Wat mij betreft had Stockholm een andere naam op de wereld mogen loslaten. Don DeLillo bijvoorbeeld.

Kanshebber

Alleen al voor deze zin: ‘Het hele menselijk bestaan is een begoocheling van het licht.’ vind ik DeLillo Nobelprijswaardig. Ik overdrijf, maar het is een feit dat de auteur een van de grootste hedendaagse Amerikaanse schrijvers is. Vorige week stond ook zijn naam, naast Dylan en Haruki Murakami, op het lijstje van de tien kanshebbers.

Don DeLillo’s werk werd al vaak gelauwerd en bekroond onder meer met een National Book Award (White Noise/Witte Ruis, 1985), een PEN/Faulkner Award (Mao II, 1991) en een American Book Award (Underworld/ , 1998).

Persoonijk las ik Falling Man/Vallende man, De engel Esmeralda en deze zomer zijn meest recente 16de (!) roman Point Omega/Nulpunt.

 

Vinger aan de pols

Don DeLillo ‘sees and hears his country like no other’. Zo zeggen zijn collega’s. DeLillo voorspelde in zijn boeken ondermeer 9/11, de antrax aanvallen en de terreur. Al gaat hij niet prat op deze ‘helderziendheid’. Hij heeft een hekel aan journalisten die hem er op wijzen. In het verleden droeg hij steevast een kaartje bij zich dat eenvoudigweg zei: ‘Ik wil er niet over praten’.

Freaks

De Amerikaanse auteur met Italiaanse roots is op zijn best als hij met zijn verhalen of romans vervreemding, ongemak en angst kan veroorzaken. Hij reikt dus geen vrijblijvende thema’s aan maar legt de vinger aan de pols van zijn tijd. De schaduwzijde van die tijd, er lopen nogal wat freaks rond in zijn boeken. Wat is zijn mensbeeld?

“We bestaan uit verhalen en zoeken in die verhalen naar veilige havens, maar dat is een illusie.”

Vrieskou

Lezers die een perfect einde willen waarin alle plotlijnen samen vallen beginnen best niet aan een Don DeLillo. Wie sporadisch een filosofische beschouwing rond tijd, ruimte, leven en dood kan smaken, raad ik zeker Nulpunt aan.

Het thema? Een getroubleerde vader-zoonrelatie in een geheim toptechnologisch centrum midden in de woestijn, waar zieke mensen zich laten invriezen. Via DNA-wissels krijgen die zieken de garantie dat ze in de toekomst in een betere, gezondere versie van zichzelf zullen ontwaken. Ze kiezen zelf de leeftijd waarop ze zullen terug keren. Ook wie nog gezond is kan zich alvast laten invriezen.

Ongemak

Zoveel is duidelijk, in Nulpunt is de aarde op zijn retour, de mensheid de weg kwijt, de dood uitgewist. In de woorden van DeLillo:

 “De dood is een taaie gewoonte om mee te breken.”

 De mooiste scene in het boek is die waarin een ingevroren vrouw zelf aan het woord is. Enkele citaten:

‘Ze is tegelijk de eerste persoon en de derde persoon zonder enige mogelijkheid om ze met elkaar te verbinden…Ze leeft binnen de onverbiddelijke grenzen van het ik….De woorden gaan nooit weg..Is dit de nachtmerrie van het ik dat zo strak om haar heen spant…

Wat ons (ook in bevroren toestand) rest is de taal. Alleen woorden, het benoemen maakt ons tot wat we zijn. Daar krijgt een mens het zowaar warm en koud van.